Geri Dönüşüm Nedir?
Alışkanlıklarımız yüzünden dikkat etmesek de gündelik hayatımızın neredeyse tamamında çeşitli atıklar üretiyoruz. Ancak ne dünyanın kaynakları sınırsız ne de bunca atığı sığdırabileceğimiz alana sahibiz…
Her geçen gün okyanustaki plastik adasının boyutu büyürken atıkların geri dönüşümü ne denli önemli, daha iyi kavrıyoruz. Bu yazımızda geri dönüşüm hakkında öğrenmeniz gereken her şeyi ele almaya çalışacağız…
Geri dönüşüm, ilk işlevini yitiren ve yeniden kullanıma uygun olan materyallerin çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemler sonrasında yeniden kullanılmasına verilen isim. Örneğin eski gazetelerin ıslatılarak müsvedde kağıdı veya sanat eseri kaplaması olarak kullanılması, “Geri dönüşüm nedir?” sorusuna cevap veren en iyi örneklerden bir tanesi.
Geri Dönüşümün Tarihi
Geri dönüşümün tarihi, insanlık tarihi kadar eski olsa da ilk defa sistemli bir şekilde uygulanması ilginç bir şekilde İkinci Dünya Savaşı’na dayanır.
Tüm devletlerin savaş içerisinde olduğu ve ham madde sıkıntısının kıtalar arasında yaygın olduğu dönemde devletler, silah ve cephane üretmek amacıyla metal geri dönüşümüne başlamış, vatandaşlarından bu tür metalleri ayırarak devlete teslim etmesini istemiş.
Hatta ve hatta çocukların oyuncaklarından savaş sırasında değerini yitiren kumar makinelerine kadar birçok farklı ürün, parçalanarak mermilere dönüştürülmek üzere fabrikalara götürülmüştür.
Evde geri dönüşüm trendi ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında devletler arasında esen globalleşme rüzgarlarının bir getirisi olan tüketim bazlı ekonomik modele geçilmesiyle başladı.
Bu noktada özellikle plastik kaplar gibi tek kullanımlık ürünlerin büyük artış göstermesi, devamında devletlerin devasa çöp yığınlarıyla uğraşmalarına ve geri dönüşüm tesisleri kurmak zorunda kalmalarına neden oldu.
1980’li yıllardan itibaren geri dönüşüm atıklarını ayırmak amacıyla kullanılan çöp ayrıştırıcıları, başta park ve devlet kurumlarında daha sonrasında ise evlerde yaygınlaştı.
Sonuç olarak günümüzde neredeyse her köşede geri dönüşümün mihenk taşlarından olan farklı materyaller için ayrılmış çöp kutularına rastlıyoruz.
Geri Dönüşüm ile İleri Dönüşüm Arasındaki Farklar
Upcycle ya da ileri dönüşüm ile geri dönüşüm, temelde ham maddenin yeniden kullanımı noktasında birbirinden ayrışır. İleri dönüşüm uygulamalarında atık olarak nitelendirilen ürünler, yeniden, genel yapısı bozulmadan ve genellikle amaçlarının dışında kullanılırken geri dönüşümde atık olarak nitelendirilen maddeler ise ayrıştırılarak başka ürünlere dönüştürülür.
Geri dönüşüm uygulamaları içerisinde örnek olarak eski bir cam şişenin parçalanıp ısıtılarak yeni bir cam şişeye dönüştürülmesi gösterilebilir. Eski bir araba lastiğinin bir bitkinin saksısı olarak kullanılması ise bir ileri dönüşüm örneğidir. İleri dönüşüm ve geri dönüşüm arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir:
- Geri dönüşümde plastik, metal, kağıt ve cam gibi maddeler ayrıştırılır, ileri dönüşümde ise bireysel olarak uygulanabilecek, ayrıştırmaya ihtiyaç duymayan yeniden kullanım teknikleri tercih edilir.
- İleri dönüşüm, atık yönetiminin üç önemli kuralı olan “Azalt, Yeniden Kullan ve Geri Dönüştür” kurallarının ikinci aşamasını temsil eder. Yani bir materyal geri dönüşüme gönderilmeden önce ileri dönüşüm imkanının olup olmadığı araştırılır.
- Enerji tüketimi konusunda ileri dönüşüm çok daha avantajlıdır ve karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlar.
- İleri dönüşüm ile elde edilen ürünler, genellikle geri dönüşüm sonucu ortaya çıkan ürünlere kıyasla daha kalitelidir. Ancak zehirli kimyasallara karşı ileri dönüşüm yapılan maddenin durumu ve türüne dikkat edilmelidir.
Atık yönetiminin üç önemli kuralı “Reduce, Reuse, Recycle”, günden güne artan ve hayatımızı da etkileyen atık sorununun önüne geçmek için oldukça önemlidir. Türkçeye “Azalt, Yeniden Kullan ve Geri Dönüştür” olarak çevrilebilecek bu kuralı ailenizde bir alışkanlık haline getirebilirsiniz. Zamanla kendi evinizde ileri dönüşüm ile yeniden kullanıma soktuğunuz ürünlerin arttığını ve atıklarınızda önemli bir azalma olduğunu fark edeceksiniz.
Hobby Design olarak bir çok ürünümüzde kullanılmamış ürünler tercih etsek de , bazı ürünlerde ileri dönüşüm materyalleri kullanmaktayız. Hobby Design ailesi olarak , Her dönüştürülmüş materyalin geleceğe umut ve yeni nesillere örnek olduğunu düşünmekteyiz.
